Hangi Türk şirketleri global olabilir?
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu Türkiye'de global oyuncu olabilecek üç şirket olduğunu açıkladı: Turkcell, Tüpraş ve Erdemir. İzniyle, kendisine katılmadığımı söylemek istiyorum. Metin Münir'in yazısı..
Hangi Türk şirketleri global olabilir?
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu Türkiye'de global oyuncu olabilecek üç şirket olduğunu açıkladı: Turkcell, Tüpraş ve Erdemir.
İzniyle, kendisine katılmadığımı söylemek istiyorum. Turkcell bölgesel bir oyuncu olabilir ve kısmen oldu da. Tüpraş ile Erdemir'in o şansları da yok. Bunun birçok nedeni var ama birini söylemek yeter:
Devlet şirketi olmaları.
Ticaretin değil politikanın buyruklarına öncelik veren bir kültürden dünya çapında şirket çıkamaz. Hisarcıklıoğlu'nun başkanı olduğu bir konsorsiyumun özelleştirmede almak için talip olduğu Erdemir bunun en iyi örneği.
Erdemir 1960'ta kuruldu. Özelleştirme İdaresi'nin rakamlarına göre 2003'te üretimi 3.5 milyon ton, satışı 2 milyar dolardı. 2002'de ilk ve son defa Türkiye sınırlan dışına çıktı ve Romanya'da özelleştirmeyle bir fabrika satın aldı.
Erdemir dünya sıralamasında 48'inci sırada. Dünyanın en büyük çelik üreticisi Hint kökenli Lakshmi N. Mittal'dir. Mittal Ereğli'nin fırınları çalışmaya başladığında kısa pantolon giyiyordu. Şimdi adı Mittal Steel Company olan şirketini Ereğli'den 17 yıl sonra,
1976'da kurdu. Globalleşmeye 1989'da Tobago ve Trinidat Demir Çelik Şirketi'ni alarak başladı ve o günden bu yana dünyanın değişik yerlerinde 11 şirket satin aldı.
Geçen yılki cirosu 22 milyon dolar, üretimi 42 milyon tondu.
Erdemir ihalesine katılmak üzere 36 işadamı, TOBB başkanlığında bir konsorsiyum kurdu ve 800 milyon doların üzerinde para taahhüt etti. Bu paranın 500 milyon dolarını taahhüt eden, aralarında Borusan, Kibar ve Metin Kalkavan'ın bulunduğu 10 kişilik bir yönlendirici ekip var. Bunların seçtiği üç kişi, eğer konsorsiyum finale kalırsa, özelleştirmede son pazarlıkları yapmak üzere açık artırmaya katılacak.
Umarım bu konsorsiyum özelleştirmeyi kazanır ve Hisarcıklıoğlu'nun Erdemir hayali gerçekleşir.
Ama bu konsorsiyumun cebi derin Mittal ve Arcelor gibi şirketlerin yanında şansı ne kadar? Açık artırmada, Hisarcıklıoğlu'nun konsorsiyumu fair value denilen 1.5 milyar doların ne kadar üstüne çıkabilecek?
Ne yazık ki beceriksiz hükümetler cücelik ilacını sadece kamu sektörüne içirmedi. Özel sektör de bundan nasibini aldı. işler kızışırsa yabancıların planlarında stratejik önemi olan Ereğli'yi alıp gitmeleri olasılığı büyük.
Yatırım ortamının en üst düzeye çıkarılması Erdemir'den de onu kimin alacağından da önemlidir. Çünkü o zaman Beko, Efes, Mavi Jeans, Vestel, ve Vitra gibi markalar -ve şu anda bilmediklerimiz- Erdemir ve Tüpraş'in hiçbir zaman sahip olmadıkları globalleşme şansına ulaşabilir.
Hisarcıklıoğlu bu cephede de mücadele veriyor ama umalım ki verecek bir müjdesi olsun. Orada zafer bürokrasinin gibi görünüyor
Metin Münir/Vatan
